Gwałtowny wzrost zainteresowania cyfrowymi płatnościami sprawił, że zdecentralizowana technologia blockchain stała się bodźcem do zaangażowania banków centralnych we własną walutę cyfrową, która może nawet zastąpić gotówkę. Chiny są liderem w rozwoju własnej waluty cyfrowej i stale rozwijają swój pilotażowy program znany jako DC/EP („waluta cyfrowa i elektroniczne płatności”). System walut cyfrowych może zaoferować wiele korzyści w postaci: szybszego, bezpieczniejszego i wydajniejszego systemu płatności. Nie należy również zapominać o dodatkowych ryzykach.
CBDC (central bank digital currency), czyli waluta cyfrowa banku centralnego jest „nową formą pieniądza wyemitowanego przez bank centralny i ma służyć jako prawny środek płatniczy”. Z księgowego punktu widzenia zaraz po gotówce i depozytach jest to trzecia forma pasywów dla banków centralnych. Jak sama nazwa wskazuje – cyfrowa i wyemitowana przez bank centralny- to niezbędne komponenty dla wszystkich walut cyfrowych. Inne aspekty CBDC wśród poszczególnych banków centralnych mogą się różnić. Waluty cyfrowe mogą być używane w pierwszej kolejności tylko przez banki centralne i instytucje finansowe, dopiero później mogą być dostępne dla gospodarstw domowych i firm (M0).
Dlaczego banki centralne chcą stworzyć waluty cyfrowe?
1. Redukcja kosztów - Wytworzenie, przechowywanie oraz transport to główne koszty dla gotówki. Pandemia COVID-19 sprawiła, iż gotówka stała się potencjalnym nośnikiem chorób.
2. Niższe i bardziej wydajne płatności, w tym płatności międzynarodowe - Fundamentalną przewagą dla walut cyfrowych mogą być niższe koszty i większa wygoda w dokonywaniu transakcji. Chiny i kraje rozwinięte mają wydajny system płatności, lecz część krajów rozwijających nie posiada takich rozwiązań - Koszty międzynarodowych płatności nadal są wysokie, a dla gospodarstw domowych mogą wynieść nawet 7%.
3. Zwiększenie stabilności systemu płatniczego - Obecne elektroniczne systemy płatności zdominowane są i skoncentrowane wokół prywatnych firm. CBDC może zwiększyć konkurencję dla liderów rynku.
4. Lepszy dostęp do informacji - CBDC umożliwi szybką weryfikację transakcji, co może potencjalnie przełożyć się na szybsze i lepsze wykrywanie działań podejrzanych o pranie pieniędzy lub unikaniu płacenia podatków
5. Monitoring gospodarczy - Oprócz lepszego dostępu do informacji o transakcjach, CBDC może dostarczyć zagregowanych danych dotyczących bieżącej kondycji gospodarek.
6. Ochrona i wzmocnienie suwerenności monetarnej
7. Promocja „finansowego włączenia” - Waluta cyfrowa i elektroniczne płatności zapewniają bezpieczeństwo i nie wymagają konta bankowego. Tego typu rozwiązania mogą być atrakcyjne dla krajów, które mają ograniczony dostęp do usług bankowych
8. Ułatwienie zmian w polityce monetarnej - Duża łatwość w zastąpieniu depozytów bankowych na CBDC może wpłynąć na korzystniejsze limity i prowizje w transakcjach, oprocentowanie depozytów i lepsze warunki umów kredytowych. CBDC może również ułatwić wprowadzenie ujemnych stóp procentowych.
9. Połączenie z indywidualnymi kontami CBDC może umożliwić bezpośrednie zasilenie kont gospodarstw domowych. Kolejne interwencje banków centralnych mogą objąć obywateli.
10. Wspieranie innowacji - Banki centralne mogą stworzyć platformy dla dalszych innowacji w płatnościach i usług finansowych. CBDC może być potencjalnie oparte o stopę procentową (pozytywną lub negatywną) oraz zaawansowane funkcje takie jak „smart kontrakty” oparte o technologię rozproszonych rejestrów.
Jakie są ryzyka związane z walutą cyfrową?
- Ryzyko ataków hackerskich i oszustw.
- Ryzyko dodatkowej konkurencji dla banków komercyjnych. - Jeżeli CBDC zapewni większe bezpieczeństwo, lepszą płynność i lepsze oprocentowanie to gospodarstwa domowe oraz przedsiębiorstwa zrezygnują z bankowości komercyjnej. W sytuacji ekstremalnej może dojść do "runu" na banki co wywoła znaczne ograniczenie podaży kredytu, a nawet bankructwa. Aby ograniczyć takie sytuacje PBOC i inne banki centralne mogą wprowadzić limity dla CBDC.
- Cyfrowa „dolaryzacja” - W teorii, powszechnie uznana waluta cyfrowa CBDC może być atrakcyjnym substytutem lokalnej waluty.
Goldman Sachs (NYSE:GS) przedstawia aż dziesięć argumentów stojących za wprowadzeniem CBDC. Jedenastym argumentem mogłoby być wprowadzenie cyfrowych lokalnych walut, które stałyby się „kropką nad i” w totalnym przejęciu kontroli nad wszystkimi transakcjami na świecie. Aby do tego doszło w pierwszej kolejności musiałoby dojść do dużych zmian w sektorze bankowym. Banki, które będą chciały konkurować z CBDC prawdopodobnie będą zmuszone do współpracy z bankami centralnymi w oparciu o „smart kontrakty” lub udostępnianie innowacyjnych płatności na platformach banków centralnych. Kolejny kryzys finansowy i bankructwa instytucji finansowych mogą tylko przyspieszyć wprowadzenie CBDC, a ludzie którzy stracą wiarę do banków komercyjnych szybko zaufają w „walutę cyfrową banków centralnych” stworzoną przez instytucje, które od wielu lat są odpowiedzialne za coraz większe dysproporcje pomiędzy najbogatszymi a pozostałymi klasami społecznymi.