Patrząc na sektor bankowy jedynie przez pryzmat suchych liczb, można odnieść wrażenie, że mamy najlepszą koniunkturę od wielu lat. W okresie styczeń-maj 2022 roku banki w Polsce odnotowały zysk netto 12,9 mld, co jest wynikiem o 121% wyższym niż w analogicznym okresie w zeszłym roku. Jest to pokłosie przede wszystkim dynamicznie rosnących stóp procentowych, które zwiększają sumę odsetkową. Pomimo tego indeks WIG BANKI, który odzwierciedla nastroje inwestorów w sektorze bankowym, praktycznie od początku roku porusza się w ramach trendu spadkowego. Wszystko to za sprawą negatywnych czynników, które mogą skumulować się i uderzyć w banki w drugim półroczu. Oliwy do ognia dolał Prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński, który podczas wystąpienia w Białymstoku zagroził, że jeżeli banki nie podzielą się nadmiarowymi zyskami w postaci wyższego oprocentowania lokat, zostanie nałożony na nie dodatkowy podatek. Tymczasem ustawa o wakacjach kredytowych wraca do sejmu i najprawdopodobniej zostanie przyjęta w najgorszym dla sektora kształcie.
Rysunek 1. Zysk sektora bankowego, źródło: businessinsider.com.pl
Kaczyński grozi bankom nowym podatkiem
W ramach rozpoczynającego się przedwyborczego tournée po Polsce Prezes PiS Jarosław Kaczyński, odpowiadając na jedno z zadanych pytań na spotkaniu w Białymstoku, zdecydowanie oświadczył, że rząd jest gotowy nałożyć dodatkowy podatek na banki. Według zapowiedzi taka sytuacja może mieć miejsce jeżeli sektor nie zdecyduje się radykalnie podwyższyć oprocentowania lokat w ramach dzielenia się nadmiarowym zyskiem. Co więcej, nowy podatek miał być już tematem oficjalnych rozmów z Premierem Mateuszem Morawieckim.
W nieco łagodniejszym tonie podczas dyskusji w senacie wypowiadał się Wiceminister Finansów Piotr Patkowski, który podkreślał, że rząd ma ograniczone możliwości w przymuszaniu banków do określonych działań:
„Jako wiceminister finansów – albo stety, chyba bardziej stety – mam ograniczony, bardzo ograniczony wpływ na działalność sektora bankowego i bardzo ograniczoną możliwość przymuszania banków do takich, a nie innych działań.”
Pomimo łagodniejszego tonu wprowadzenie nowego podatku nie byłoby dużym zaskoczeniem i wpisywałoby się w politykę podatkową partii rządzącej. Dlatego też nie może dziwić gwałtowna przecena notowań banków bezpośrednio po wypowiedzeniu tych słów, co przełożyło się również na nowe minima indeksu WIG BANKI.
Apel sektora bankowego pozostaje bez reakcji rządu
Będąca aktualnie na ścieżce legislacyjnej ustawa o wakacjach kredytowych wzbudza poważne zaniepokojenie sektora, które zostało wyrażone apelem Związku Banków Polskich wystosowanym do rządzących w postaci listu otwartego. Głównym postulatem jest ograniczenie możliwości spłaty kredytu jedynie dla osób, które znajdują się w trudnej sytuacji materialnej. W praktyce oznacza to, możliwość wakacji kredytowych jedynie dla kredytobiorców, których miesięczna rata przekracza 50% dochodów.
Wygląda jednak na to, że projekt ulgi dla kredytobiorców zostanie uchwalony bez uwzględnienia poprawek ZBP, co oznacza, że banki mogą ponieść koszty rzędu 20-30 mld zł w zależności od tego jak duża liczba klientów zdecyduje się skorzystać z tego rozwiązania. Biorąc pod uwagę, że jest to dosyć atrakcyjne rozwiązanie, ze względu na to, iż przesunięta rata prawdopodobnie będzie mniej warta na końcu okresu spłat niż obecnie, bliżej jest do realizacji scenariusza pesymistycznego dla sektora.
WIG BANKI zmierza w kierunku 5000 pkt.
Biorąc pod uwagę połączenie negatywnych czynników w postaci wakacji kredytowych, widma nowego podatku oraz negatywnego sentymentu na rynku akcji, indeks WIG BANKI pozostaje pod stałą presją sprzedających. Obecnie strona podażowa po ustanowieniu nowych tegorocznych minimów zmierza do przełamania okrągłego poziomu 5000 pkt, którego przełamanie otwiera drogę do ataku na obszar wsparcia 4600 pkt.
Rysunek 2. Analiza techniczna WIG BANKI
Maksymalny zasięg dla niedźwiedzi w średnim terminie to dołki z 2020 roku w rejonie 3300 pkt.
W przypadku czynników ryzyka dla sektora bankowego należy również wspomnieć o potencjalnym wzroście pozwów ze strony tzw. frankowiczów. Większa liczba spraw sądowych może być spowodowana rosnącym kursem pary walutowej CHFPLN, która ponownie zmierza w kierunku 5 zł za jednego franka szwajcarskiego. Biorąc pod uwagę, iż przy każdym pozwie bank musi tworzyć rezerwę, część podmiotów może mieć problemy z utrzymaniem wymaganego poziomu kapitału,